Heeft uw gemeente al een business case opgesteld?

Met de warmtetransitie in volle gang staan veel gemeenten voor de uitdaging om warmtenetten te ontwikkelen. Dit is een complex proces waarbij technische, financiële en juridische vraagstukken samenkomen. Daarbij spelen ook de samenwerking met verschillende stakeholders en het borgen van lange-termijn succes een belangrijke rol. Voor gemeenten die nog geen ervaring hebben met het opstellen van een business case, kan dit een overweldigende taak lijken. In deze blog bespreken wij de belangrijkste aspecten en uitdagingen, en bieden we inzichten vanuit onze jarenlange ervaring bij HillFive om gemeenten in de warmtetransitie te ondersteunen.

Waarom een business case essentieel is

Een business case is het kernonderdeel van elk warmteproject. Het biedt een overzicht van alle technische en financiële elementen, helpt risico’s in kaart te brengen en brengt stakeholders op één lijn. Maar belangrijker nog, het legt de basis voor besluitvorming en geeft richting aan het project. Zonder een solide business case dreigen projecten vast te lopen in onduidelijkheid of verkeerde aannames.

De rol van gemeenten bij het opstellen van een business case

Veel gemeenten in Nederland werken traditioneel met begrotingen en budgetten als basis voor hun financiële besluitvorming. Het werken met businesscases vereist echter een andere aanpak. Een businesscase omvat vaak een bredere analyse, waarbij niet alleen naar kosten en opbrengsten wordt gekeken, maar ook naar zaken zoals risico’s, maatschappelijke effecten en lange-termijnwaarde.

Met de faciliterende rol fungeren gemeenten vaak als neutrale partij die processen aanjaagt, vergunningen verleent en samenwerkingen faciliteert. Dit vraagt om overzicht en grip op complexe onderdelen.

Als gemeenten ervoor kiezen zelf een warmtebedrijf op te richten, worden zij geconfronteerd met investeringsrisico’s en financiële modellen. Dit is een nieuwe rol die andere competenties vereist dan men gewend is.

De belangrijkste stappen in het proces

Bij het ontwikkelen van een business case komen vijf cruciale aspecten kijken:

  1. Structureren van processen
    Hoe behoudt de gemeente overzicht? Door complexe onderdelen zoals vergunningen, financiering en technische eisen goed te structureren, wordt het proces beheersbaar. Het naar voren halen van belangrijke besluiten geeft ruimte om onverwachte tegenvallers op te vangen.
  2. Inhoudelijke begeleiding
    Een goede business case definieert duidelijke doelen, bevat een solide financiële onderbouwing en brengt risico’s in kaart. Tools zoals het business case-template van het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie helpen bij het standaardiseren en structureren.
  3. Stakeholdermanagement
    Een warmtenet is een gezamenlijk project. Gemeenten moeten belangen van verschillende partijen (overheden, warmtebedrijven, energiegemeenschappen, bewoners en woningcorporaties) afstemmen. Hoe eerder dit gebeurt, hoe groter de kans op succes. Een procesmatige aanpak helpt om tegenstrijdige belangen en afhakers te voorkomen.
  4. Oplossingsgericht denken
    Het opvullen van financieringsgaten of het aanpakken van juridische uitdagingen vraagt om creatieve oplossingen en een flexibele benadering. Standaardmodellen bieden een goede basis, maar moeten altijd op maat worden toegepast.
  5. Toekomstbestendigheid
    Een warmteproject wordt gestart voor de lange termijn behoefte. Scenario’s zoals technologische veranderingen of nieuwe regelgeving moeten worden meegenomen in de business case. Dit vraagt om een balans tussen standaardisatie en flexibiliteit.

Veelvoorkomende valkuilen

Tijdens eerdere projecten van HillFive hebben we geleerd dat gemeenten vaak tegen dezelfde obstakels aanlopen. Enkele veelvoorkomende valkuilen zijn:

  • Onbewust onbekwaam: Gemeenten die geen ervaring hebben met businesscases lopen vaak tegen inhoudelijke of procedurele uitdagingen aan.
  • Onduidelijkheid over rollen en samenwerking: Onzekerheid over de verdeling van verantwoordelijkheden tussen stakeholders kan vertraging veroorzaken.
  • Verlies van focus: Te veel willen of halve beslissingen nemen leidt tot vertraging en inefficiëntie.
  • Geen harde deadlines: Zonder duidelijke deadlines blijven projecten hangen in een planning zonder eindpunt.
  • Gebrek aan frequent overleg: Sporadische bijeenkomsten van besluitvormingsorganen vertragen het proces en maken het moeilijk om momentum te behouden.

Hoe kan HillFive als procesbegeleider helpen?

Uit onze projecten blijkt dat een gestructureerde aanpak cruciaal is. Door belangrijke besluiten vroeg in het proces te nemen en de benodigde onderdelen zoals bronnen, netwerk en exploitatie te identificeren, blijven projecten op schema. Het standaardiseren van businesscases maakt benchmarking mogelijk en geeft vertrouwen aan alle stakeholders. Hiervoor is voorwaardelijk dat het kennisniveau op belangrijke thema’s gelijk is, rollen en verantwoordelijkheden helder zijn, besluiten en deadlines gehandhaafd worden en een passende overlegstructuur word ingericht.

Een procesbegeleider ondersteund gemeenten bij de selectie van warmtebedrijven en andere stakeholders. Dit vergroot de kans op succesvolle samenwerkingen en verhoogd betrekking van alle partijen.

Door een begeleid proces te hebben, kunnen organisatorische en financiële besluiten sneller worden genomen, bijvoorbeeld bij vergunningverlening of financiering. Door flexibiliteit in te bouwen in businesscases en risico’s mee te nemen, zorgt de begeleider dat projecten toekomstbestendig blijven. Dit zorgt voor sneller en beter resultaten.

Conclusie

De ontwikkeling van een warmtenet vraagt om een doordachte business case. Gemeenten staan hierbij voor nieuwe uitdagingen, zoals het omgaan met investeringsrisico’s en het managen van complexe samenwerkingen. Met de juiste structuur, begeleiding en tools kunnen gemeenten deze uitdagingen aangaan en duurzame, toekomstbestendige warmtenetten realiseren.

Bent u klaar om aan de slag te gaan met een business case voor uw gemeente? Neem contact met ons op en ontdek hoe wij u kunnen ondersteunen bij elk stap in het proces. Samen werken we aan een succesvolle warmtetransitie!

LinkedIn
Facebook
Twitter

Delivering New Horizons

Benieuwd geworden? We maken graag kennis!
Scroll to Top

Diensten

Sectoren