De reis naar duurzame waardecreatie en impact 

Hoe bedrijven groeien naar leiderschap in duurzaamheid 

Inleiding

Duurzaamheid is niet langer een keuze, maar een fundamenteel onderdeel van zakelijk succes en veerkracht. Het gaat niet alleen om het voldoen aan wetgeving of het verbeteren van reputatie, maar ook om het creëren van waarde en impact voor zowel bedrijven als de samenleving. Bij HillFive ondersteunen we organisaties in hun reis naar duurzaamheid. Met onze aanpak bieden we een gestructureerde routekaart waarmee bedrijven risico’s verminderen, kansen benutten, en hun strategische doelen verwezenlijken.

Theory of Change: De weg naar duurzame transformatie 

Duurzaamheid binnen organisaties is een reis die niet alleen draait om het behalen van individuele doelen, maar ook om het creëren van impact op sectoraal en maatschappelijk niveau. De Theory of Change beschrijft hoe organisaties deze transformatie kunnen doorlopen en waarom elke fase cruciaal is voor blijvende verandering. 

Probleemanalyse: Het vertrekpunt 
Veel organisaties staan voor immense uitdagingen op het gebied van duurzaamheid. Wet- en regelgeving zoals de CSRD, EUDR en CBAM dwingt bedrijven tot actie, terwijl tegelijkertijd een gebrek aan standaardisering en inzicht in Scope 3-emissies vooruitgang vertraagt. Binnen de waardeketen ontbreekt het vaak aan data en samenwerking, en op strategisch niveau worstelen organisaties met het balanceren van kosten, innovatie en risico’s. Bovendien zien we dat weerstand op de werkvloer en een gebrek aan intrinsieke motivatie de transitie verder bemoeilijken. 

Het is in deze complexe context dat organisaties een plan nodig hebben, gebaseerd op een systematische aanpak die verandering mogelijk maakt. De vijf fasen van duurzaamheidsgroei vormen hierbij de basis. 

Waarom deze indicatoren? 
Bij HillFive hebben we leiderschap, change management, kennis/wet- en regelgeving, continuous improvement en duurzaamheidsprincipes geselecteerd als kernindicatoren. Deze zijn gekozen omdat ze gezamenlijk een holistisch raamwerk vormen om duurzame transformatie te realiseren. 

• Leiderschap is cruciaal om visie en richting te bieden. 

• Change management adresseert de menselijke kant van verandering en weerstand. 

• Kennis en wetgeving garanderen compliance en strategische kennis van het duurzaamheidslandschap. 

• Continuous improvement zorgt ervoor dat bedrijven flexibel blijven en duurzaamheidsdoelen continu verbeteren. 

• Duurzaamheidsprincipes zoals circulariteit en inclusiviteit zijn de bouwstenen van een toekomstbestendige organisatie. 

Uitdagingen: De complexe werkelijkheid van duurzaamheid 

De weg naar duurzame bedrijfsvoering is uitdagend en gelaagd. Bedrijven worden geconfronteerd met complexe wetgeving, strategische dilemma’s, en menselijke factoren. We lichten hieronder de belangrijkste obstakels toe: 

1. Overheid: Wet- en regelgeving 

De steeds strengere EU-wetgeving, zoals de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), EUDR (EU Deforestation Regulation), CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), en CDDD (Corporate Due Diligence Directive), stelt bedrijven voor grote uitdagingen: 

• Onvoldoende voorbereiding: Hoewel 70% van de bedrijven denkt voorbereid te zijn op de CSRD, ontbreekt vaak een helder inzicht in de waardeketen. 

• Scope 3-emissies: Deze indirecte emissies vormen de grootste uitdaging bij het meten en rapporteren van duurzaamheidsprestaties. 

• Gebrek aan standaardisering: Verschillen in verslaglegging bemoeilijken benchmarking en vergelijking tussen bedrijven. 

• ESG-focus: Bedrijven leggen vaak de nadruk op milieu (E) of sociale aspecten (S), maar missen een geïntegreerde aanpak. 

2. Bedrijf: Strategische uitdagingen 

Duurzaamheid vereist strategische keuzes die economische groei en innovatie balanceren met lange termijn impact: 

• Financiering: Het realiseren van duurzame doelen brengt kosten met zich mee, terwijl budgetten vaak beperkt zijn. 

• Innovatie: Het ontwikkelen van duurzame producten en diensten terwijl de kosten beheersbaar blijven is een groot dilemma. 

• Risicomanagement: Klimaatverandering, veranderende wetgeving, en reputatie zijn cruciale risico’s die bedrijven moeten beheersen. 

• Complexiteit: Het ontbreken van duidelijke data, prioriteiten, en tijdslijnen maakt duurzaamheidsprojecten vaak onoverzichtelijk. 

3. Mens: Stakeholdermanagement 

Het succes van duurzaamheid hangt sterk af van de betrokkenheid van medewerkers, klanten, en partners: 

• Weerstand op de werkvloer: Veranderingen in processen en mind-set stuiten vaak op weerstand. 

• Samenwerking: Afstemming tussen interne en externe stakeholders verloopt vaak moeizaam. 

• Klantvraag: Duurzaamheid wordt steeds meer klant gedreven, wat druk zet op bedrijven om te verduurzamen. 

• Intrinsieke motivatie: Duurzaamheid vereist gedragsverandering, cognitieve vaardigheden en probleemoplossend vermogen bij medewerkers. 

Hoe verandering ontstaat: Logica achter de fasen 

Elke fase van de Theory of Change heeft een duidelijke rol in het transformatieproces. Bewustwording vormt de basis: zonder urgentie en motivatie blijft actie uit. Het versterken van het fundament zorgt voor structuur en draagvlak. Optimalisatie in de derde fase leidt tot meetbare resultaten en transparantie. Innovatie en transformatie in de vierde fase zorgen voor schaalbare oplossingen en inspiratie voor anderen. Ten slotte levert pionierschap een systeemverandering op die verder reikt dan de organisatie zelf. 

De logica achter deze transitie is eenvoudig: je kunt geen duurzame toekomst bouwen zonder een sterke basis en de juiste leiderschapscultuur. Daarom legt de Theory of Change de nadruk op zowel interne veranderingen als externe invloed.  

Impact: Van organisaties naar maatschappij 

De Theory of Change benadrukt dat de weg naar duurzaamheid niet eindigt bij de organisatie. Het uiteindelijke doel is maatschappelijke impact: 

• Ecologisch: Organisaties verminderen hun CO2-uitstoot en dragen bij aan het behoud van biodiversiteit. 

• Economisch: Duurzaamheid wordt een bron van innovatie en concurrentievoordeel, terwijl lange termijnkosten worden verminderd. 

• Sociaal: Organisaties bevorderen eerlijke arbeidsomstandigheden en inclusiviteit, zowel binnen de eigen muren als in hun waardeketen. 

Door deze systematische aanpak ontstaat niet alleen waarde voor bedrijven, maar ook voor de samenleving als geheel. 

De vijf fasen van groei in duurzaamheid 

Bij HillFive geloven we dat duurzaamheid een reis is die organisaties in verschillende fasen doorlopen. Elke fase bouwt voort op de vorige en biedt een solide basis voor verdere groei. Het model dat wij in dit artikel voorstellen helpt organisaties niet alleen bij het realiseren van hun duurzaamheidsdoelstellingen, maar ook bij het creëren van lange termijn waarde en impact. 

Fase 1: Bewustwording en Start 

Volwassenheidsniveau: Inleiden 
In deze eerste fase maakt de organisatie kennis met de basisprincipes van duurzaamheid. Er wordt een fundament gelegd waarop verder gebouwd kan worden. 

• Leiderschap: Identificeren van duurzaamheidambities en creëren van urgentie bij het management. 

• Change Management: Introduceren van duurzaamheid als kernonderdeel van de bedrijfsstrategie en starten met interne communicatie en workshops. 

• Kennis/Wet- en Regelgeving: Basiskennis opbouwen over relevante regelgeving (bijv. CSRD) en het duurzaamheidslandschap. 

• Continuous Improvement: Begin maken met het meten van CO2-uitstoot en andere kernprocessen. 

• Duurzaamheidsprincipes: Introductie van basisprincipes zoals circulaire economie en eenvoudige, zichtbare quick wins. 

Resultaat: Het management en kernteams begrijpen waarom duurzaamheid essentieel is en starten met eerste acties. 

Fase 2: Fundament Versterken 

Volwassenheidsniveau: Organiseren 
De organisatie begint duurzaamheid structureel te verankeren in beleid en processen. 

• Leiderschap: Benoemen van een sponsor of duurzaamheidsambassadeur binnen het leiderschap. 

• Change Management: Opleiden van leiders binnen alle afdelingen. 

• Kennis/Wet- en Regelgeving: Uitvoeren van een high-level gap-analyse van huidige en gewenste prestaties. 

• Continuous Improvement: Opstellen van een eerste strategisch duurzaamheidsplan met doelen en verantwoordingseisen. 

• Duurzaamheidsprincipes: Integratie van circulaire principes in de bedrijfsstrategie en kernactiviteiten. 

Resultaat: Duurzaamheid is een vast onderdeel geworden van strategische besluit- en beleidsvorming. 

Fase 3: Verbetering en Verankering 

Volwassenheidsniveau: Optimaliseren 
In deze fase wordt duurzaamheid een integraal onderdeel van de dagelijkse bedrijfsvoering. 

• Leiderschap: Duurzaamheid wordt geïntegreerd in de besluitvorming en KPI’s van het management. 

• Change Management: Opzetten van change- en communicatieplannen voor de hele organisatie. 

• Kennis/Wet- en Regelgeving: Een kennisplatform wordt geïntroduceerd om best practices en wetgeving te delen. 

• Continuous Improvement: Duurzaamheid wordt actief bevorderd via ketensamenwerking en SDG-projecten. 

• Duurzaamheidsprincipes: Eerst toepassingen van circulaire principes in het  productieproces of de productlijn. 

Resultaat: Duurzaamheid wordt een kernwaarde binnen de organisatie en zichtbaar in interne en externe communicatie. 

Fase 4: Innovatie en Transformatie 

Volwassenheidsniveau: Transformeren 
De organisatie richt zich op interne optimalisatie én op marktvernieuwing en sectorale impact. 

• Leiderschap: Medewerkers worden volledig empowered om duurzaamheidsambities te realiseren. 

• Change Management: Change-projecten worden uitgebreid naar externe stakeholders (zoals leveranciers). 

• Kennis/Wet- en Regelgeving: Proactieve compliance met wet- en regelgeving wordt bereikt. 

• Continuous Improvement: Innovatie in producten en diensten wordt gekoppeld aan duurzaamheid. 

• Duurzaamheidsprincipes: Nieuwe circulaire producten en diensten worden ontwikkeld. 

Resultaat: De organisatie wordt een drijvende kracht achter verduurzaming binnen de sector. 

Fase 5: Pionierschap 

Volwassenheidsniveau: Leiderschap in Duurzaamheid 
De organisatie is een koploper die actief de toekomst van duurzaamheid binnen de industrie vormgeeft. 

• Leiderschap: Duurzaamheidsdoelen worden geïntegreerd in de missie en visie van de organisatie. 

• Change Management: Externe stakeholders worden actief betrokken bij duurzame innovaties. 

• Kennis/Wet- en Regelgeving: De organisatie deelt kennis en werkt aan nieuwe normen en standaarden. 

• Continuous Improvement: Volledige CO2-neutrale bedrijfsvoering wordt bereikt. 

• Duurzaamheidsprincipes: Nieuwe duurzaamheidsmodellen worden geïntegreerd in alle facetten van de bedrijfsvoering. 

Resultaat: De organisatie inspireert anderen en draagt actief bij aan systeemverandering. 

Conclusie

De weg naar een duurzame toekomst is uitdagend, maar biedt enorme kansen voor organisaties die bereid zijn deze transitie serieus aan te pakken. In dit artikel hebben we de kernuitdagingen besproken waar bedrijven vandaag  mee te maken hebben, variërend van complexe wet- en regelgeving zoals de CSRD en scope 3-emissies tot strategische en menselijke obstakels zoals innovatie, stakeholdermanagement en intrinsieke motivatie. Tegelijkertijd hebben we aangetoond hoe organisaties met behulp van een duidelijke strategie en een gefaseerde aanpak, zoals de vijf fasen van duurzaamheidsgroei en de Theory of Change, succesvol kunnen navigeren in dit complexe landschap. 

De vijf fasen van groei, van bewustwording tot pionierschap, vormen een krachtige structuur om duurzaamheid stap voor stap te verankeren in beleid, processen en cultuur. Deze fasen helpen organisaties niet alleen om te voldoen aan de eisen van de markt en de wetgever, maar ook om betekenisvolle impact te maken op hun waardeketen, sector en samenleving. De Theory of Change laat zien dat deze transformatie meer is dan een technische of operationele aanpassing; het is een fundamentele verschuiving in de manier waarop bedrijven waarde creëren, verantwoordelijkheid nemen en bijdragen aan een circulaire en inclusieve economie. 

De sleutel tot succes ligt in leiderschap, samenwerking en het vermogen om een balans te vinden tussen korte- en langetermijndoelen. Bedrijven die zich inzetten om duurzaamheid centraal te stellen, profiteren niet alleen van innovatie, concurrentievoordeel en risicovermindering, maar dragen ook bij aan een bredere maatschappelijke transformatie.